Türkiye’de Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun Geçici 1’inci Maddesinin Dördüncü Fıkrası uyarınca çıkartılmış olan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama
Yönetmeliği’nin 13’üncü Maddesinde belirlenen yabancıların çalışma izin taleplerine ilişkin olarak başvuru sahibi işyerlerinin ve yabancıların karşılaması zorunlu olan değerlendirme
kriterleri bulunmaktadır. Bu kriterler aşağıda belirtilmiştir:

1- Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının istihdamı zorunludur. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde beş kişilik istihdam şartı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranır. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda, çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı istihdamı aranmaktadır.
2- İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 Türk Lirası veya brüt satışlarının en az 800.000 Türk Lirası veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
3- Dernek ve vakıflarda çalışacak yabancılara ilişkin izin taleplerinde 2’nci madde kriteri, yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise, 1’inci ve 2’nci maddelerdeki kriterler uygulanmamaktadır.
4- İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 Türk Lirasından az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
5- İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az aşağıda şekilde olmalıdır:
a. Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 6,5 katı tutarında ücret ödenmelidir.
b. Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı tutarında ücret ödenmelidir.
c. Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar ile öğretmenler için asgari ücretin 3 katı tutarında ücret ödenmelidir.
d. Turizm-animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı tutarında ücret ödenmelidir.
e. Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret tutarında ücret ödenmelidir.
f. Diğer mesleklerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı tutarında ücret ödenmelidir.
6- İşletmeleri dahilinde aşağıdaki hizmetleri bulunduran işletme ve işyerlerinin çalışma izni başvuruları olumlu değerlendirilmekte, bu kapsamda olmayan işletme ve işyerlerinin ise talepleri uygun görülmemektedir:
• İzinli masaj salonu bulunduğunu kanıtlayan Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli en az üç yıldızlı turizm işletmelerinin, belgeli tatil köylerinin, resmi makamlardan alınmış faaliyet izni bulunan termal otellerin çalışma izni başvuruları karşılanır.
• Hamam-sauna-SPA vb. kompleksi bulunduran belgeli turizm işletmeleriyle anlaşmalı (sözleşme bulunan) tesislerin çalışma izni başvuruları karşılanır.
• En az yirmi (20) Türk vatandaşı çalıştıran resmi makamlardan izinli spor merkezlerinin çalışma izni başvuruları karşılanır.
• Masör, masöz ve SPA terapisti gibi uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerdeki yabancı çalıştırma izni başvuruları karşılanır.

7- Eğlence sektörünün ve turizm-animasyon organizasyon firmalarının uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerinde istihdam edilecek yabancılar için en az on Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı çalıştırılması halinde her bir yabancı için ayrı ayrı beş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı istihdamına ilişkin kota ayrıca uygulanmayacaktır.
8- Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde hüküm bulunan haller ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı işlerinde çalıştırılacak yabancılara ilişkin çalışma izin taleplerinin değerlendirilmesinde yukarıda sayılan 1’inci ve 2’nci maddelerde belirlenen kriterler uygulanmamaktadır.
9- İleri teknoloji gerektiren işlerde veya aynı vasıflarda Türk uzmanın bulunmadığı hallerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü Makamınca verilecek onay üzerine 1’inci ve 2’nci maddelerle belirlenen kriterler uygulanmamaktadır.
10-Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım koşullarını taşıyan işletmelerde kilit personel dışında istihdam edilecek yabancılar için, 1’inci madde ile belirlenen kriter, işletmenin ülke çapındaki tüm işyerlerinde çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sayısı esas alınarak uygulanır.
11-Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de ev hizmetlerinde çalışabilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma ve ikamet hakkı veren çalışma izin belgesini alınması gerekmektedir. Çalışma izni belgesi ya da muafiyet belgesi olmaksızın çalışan yabancı uyruklu kişiler ve işverenleri için idari para cezası ve süreli giriş yasağı uygulanmaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı uygulamasında sadece çocuk bakımı, yaşlı ve hasta bakımı için çalışma izni verilmektedir. Ev hizmetlerinde temizlikçi ve hizmetçi için yabancı işçilere çalışma izni verilmemektedir. Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret verilmesi ve SGK primlerinin ödenmesi gerekmektedir.

BAŞVURULARINDA KRİTER UYGULANMAYACAK YABANCILAR
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği hükümlerince çalışma izni değerlendirme kriterlerine tabi olmayan yabancılar aşağıda belirtilmiş olup, burada belirtilen yabancıların çalışabilmeleri için çalışma izni almaları zorunludur.

Çalışma izin başvuruları çalışma izni değerlendirme kriterlerine tabi tutulmaksızın sonuçlandırılan söz konusu yabancıların bu kapsamda bulunduklarını Türkiye Cumhuriyeti resmi makamlarından alınmış belgelerle kanıtlamaları zorunludur:
• Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar,
• En az üç yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar,
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı yabancılar,
• Türk ve akraba toplulukları uygulamaları çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• İnsani mülahazalar çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• İnsan ticareti mağduru olarak ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• Vatansız statüsünde ikamet izni verilmiş olan yabancılar.

Saygılarımızla,